Tax shift in de verbruiksbelasting: rekenmachines raken oververhit bij zoveel onbekenden

De federale overheid kwam nog met geen enkele modaliteit op de proppen. Het is daarom moeilijk om de precieze impact op de consumptie in te schatten van de 'verschuivingen' in de btw waartoe in het begrotingsakkoord is besloten. Elke foodserviceprovider heeft zijn rekenmachine gepakt om ten minste één vraag te beantwoorden: wat betekent dit voor de rentabiliteit?

"We verhogen de btw-tarieven niet, maar we maken een reeks verschuivingen binnen de bestaande tarieven," zei de premier woensdag kortaf tijdens zijn State of the Union-toespraak voor het parlement. Bart De Wever (N-VA) beweert de 'Hercules-taak' van een meerjarenbegroting op zich te hebben genomen, maar gaf geen verdere details over deze verschuiving in de verbruiksbelasting, die de staat naar verwachting 1,3 miljard euro zal opleveren. Geen van de betrokken ministeriële kabinetten heeft de situatie kunnen ophelderen.

Vanwege de politieke onzekerheid hebben professionals in de foodservice niet de luxe om te wachten. Collectieve restauratie, fastfoodketens, traditionele restauranthouders, platformen ... ze hebben allemaal hun spreadsheets en rekenmachines al bovengehaald of hun boekhouder erbij geroepen. Iedereen weegt af hoe de stijging op te vangen, te spreiden of door te berekenen, want achter de belastingtechniek staat soms een heel bedrijfsmodel op het spel.

Festivalorganisatoren teleurgesteld

Foodservice is ondertussen een essentieel onderdeel van de festivalervaring. Een gevarieerd culinair aanbod van hoge kwaliteit is een manier voor organisatoren om zich te onderscheiden van de massa, om mensen langer op het terrein te houden en om extra omzet te genereren, zoals Frederik Luyten, woordvoerder van Pukkelpop in juli aan Gondola Foodservice uitlegde.

Een festival is een voedselmarkt op zich. Terwijl de bezoekers genieten van hun favoriete artiesten, is backstage een gigantisch orkest bezig met de bevoorrading: de tienduizenden broodjes, de tientallen hectoliters soep en tonnen broodbeleg alleen al op Rock Werchter geven een idee van de logistieke uitdaging. En in Vlaanderen zijn er zo'n driehonderd festivals ...

De festivalsector maakt zich dan ook terecht zorgen over de impact van de btw-verschuivingen op de prijzen van food courts, food trucks en catering voor vrijwilligers. Vooral omdat, volgens de weinige informatie die van de politieke besluitvormers doorsijpelt de btw op overnachtingen op campings zal verdubbelen, net als de btw op afhaalmaaltijden en bezorgingen. Toegegeven, voor festivalgangers betekent dit slechts een verhoging van een paar euro. Maar we mogen de gevolgen voor de leveranciers, dienstverleners en alle overige schakels in de waardeketen van het festival niet onderschatten.

"In Luxemburg is het btw-tarief 3%, in Frankrijk 5,5%, in Duitsland 7% en in Nederland 9%. Met een percentage van 12% zijn de Belgische organisatoren in het nadeel," vertelde Serge Platel, voorzitter van de FMiV (Federatie van Muziekfestivals in Vlaanderen), aan De Morgen.

Minder bezorging, meer restaurantbezoek?

De betrokken restaurants zullen natuurlijk reageren op de hervorming van de belasting op takeaway en delivery. Maar wanneer en hoe? Zullen ze hun prijzen aanpassen? Houden ze het bij een verhoging die de btw-verhoging absorbeert, of gaan ze verder? Deze hogere prijzen betekenen dat UberEats, Deliveroo en hun soortgenoten meer zullen verdienen aan de dure commissies van de bezorgplatforms. Maar zullen klanten blijven bestellen of zal deze mechanische inflatie hun consumptie afremmen? Hogere marges hebben weinig zin als de vraag daalt. Zoveel commerciële onbekenden boven op de politieke onzekerheid.

Sommige uitbaters durven te hopen dat ontwrichtende prijzen voor bezorging of afhaalmaaltijden klanten ertoe zullen aanzetten om sneller weer op restaurant te gaan. Dit zijn dan voornamelijk de ondernemers die minder afhaalmaaltijden verkopen. De druk op de vraag kan rendementsproblemen opleveren voor restaurants die hun bedrijf hebben opgebouwd rond afhalen. De btw-verhoging zal de economische druk opvoeren op bepaalde spelers die al te lijden hebben onder hogere loonkosten, maar ook onder de daling van de koopkracht en de daaruit voortvloeiende afname van de bezoeksfrequentie.

De grote fastfoodketens vertrouwen over het algemeen meer op takeaway, waarbinnen ook de drive-ins een belangrijke rol spelen. Maar Quick, McDonald's en anderen zijn niet erg openhartig over de bijdrage van dit kanaal aan hun totale omzet. Eén ding is zeker, de fastfoodgiganten die snel uitbreiden op de Belgische markt hebben ook hun rekenmachine moeten bovenhalen en wachten op de nodige verduidelijking van de federale overheid.

"Wanneer zullen belastingen in verhouding staan tot de kwaliteit?”

De fiscale grijze zone achtervolgt ook spelers in de collectieve restauratie, zoals Benoît Leplae, oprichter van Ekillibre, een Waalse leverancier van gezonde maaltijden voor schoolkantines. De jonge CEO had het al moeilijk om de kosten onder controle te houden, om scholen maaltijden aan te bieden op basis van goede ingrediënten en uit korte leveringsketens. Ondertussen halen de strenge wetgeving voor openbare aanbestedingen en de prijs van 3,7 euro per maaltijd de kwaliteit structureel naar beneden. In het licht van de bestaande situatie, zet de aangekondigde belastingverschuiving de sector helemaal het mes op de keel. Benoit Leplae, oprichter en CEO van Ekillibre.

"We vechten elke dag, stilletjes, tegen inflatie, sociale lasten, concurrenten die rotzooi opdienen, onder de marktprijs duiken ... en ga zo maar door! Deze nieuwe begrotingsmaatregel, die de btw op onze bezorgmaaltijden verhoogt van 6% naar 12% (vanaf januari), heeft een aanzienlijke impact op ons bedrijf en onze partnertraiteurs," legt de voedingsondernemer uit.

De baas van Ekillibre gelooft dat andere bedrijven die 'rotzooi' verkopen meer speelruimte hebben om de maatregel van de regering op te vangen en hun prijzen te verhogen, omdat "klanten, zoals we allemaal weten, minder prijsgevoelig zijn als het gaat om plezieraankopen". Of ze compenseren via de producten die zullen profiteren van een verlaging van de btw van 21% naar 12%, "zoals frisdranken!"

"Maar voor mensen zoals wij, die zweren bij eerlijke prijzen op alle niveaus, is 6% enorm! En geen van de 'oplossingen' die we hebben is prettig te noemen: Knijpen we onze partnertraiteurs uit als citroenen door kortingen te eisen? Nemen we de 6% op ons om over een jaar de boeken neer te leggen? Of geven we deze stijging door aan de eindklant, de ouders van onze kinderen?", benadrukt hij in een reeks retorische vragen.

Benoît Leplae geeft toe dat we het hier over eurocenten hebben. "Een ruwe schatting is een stijging van 23 en 29 cent op onze maaltijden, respectievelijk voor kleuters en in de basisschool. Bijna niets." Behalve dat de redenering niet op individueel niveau moet worden toegepast, maar op schaal van duizenden. "Voor alle ouders en maaltijden (nvdr) samen is 30 cent enorm. Wanneer zullen we belastingen zien die in verhouding staan tot de kwaliteit van de voeding die we serveren? Gezonde maaltijden voor kinderen moeten gewoon worden vrijgesteld!