België - Nederland: een verschillende eetcultuur, ook kwantitatief

INSIGHT - Belgen geven meer uit aan eten dan hun Nederlandse buren. De kloof is niet alleen geworteld in culturele keuzes: 'thuis koken' versus 'convenience'. Er spelen ook economische factoren. De markt van de buitenshuisrestauratie zou zomaar een van de meest dynamische in België kunnen worden.

Belgen geven nu gemiddeld 377 euro per maand uit aan eten en drinken, of ongeveer 4.524 euro per jaar per persoon. Omgerekend komt dit voor een gemiddeld Belgisch huishouden (2,25 personen) neer op een jaarlijkse uitgave voor eten en drinken van meer dan 10.000 euro per gezin.

Achter deze cijfers gaat een culturele en economische realiteit schuil: de uitgaven nemen toe, maar het gedrag blijft gekenmerkt door voorzichtigheid en het zoeken naar waarde.

70% van het budget blijft thuis

Meer dan 70% van de voedseluitgaven is nog steeds voor thuis bestemd. Dat komt neer op ongeveer 39 miljard euro. Supermarkten, voedingswinkels en lokale zenders blijven de grote posten in het Belgische voedselbudget.

Zelf koken, thuis de maaltijd delen en gezellig samen aan tafel zijn nog steeds diepgewortelde gewoonten in de cultuur van het land. De zoektocht naar kwaliteit, plezier en eerlijke prijzen blijft een sterke drijfveer achter de keuzen van de consument.

30% voor buitenshuis: een markt van 15 miljard euro

Consumptie buitenshuis - restaurants, cafés, benzinestations, kantines en bezorgdiensten - is goed voor ongeveer 30% van het totaal, oftewel 15 miljard euro.

De markt groeit gestaag, maar door de prijzen, terwijl de volumes onder druk staan. Restaurantuitbaters moeten het hoofd bieden aan stijgende personeels- en grondstoffenkosten en tegelijk betaalbare prijzen behouden.

De consumenten van hun kant blijven attent: goed eten, tegen een redelijke prijs, in een gezellige omgeving blijft de prioriteit.

BE vs NL twee maaltijdculturen

In 2024 zullen Nederlanders 4.120 euro per jaar uitgeven aan eten en drinken, een lager niveau dan de Belgen. Maar hun gedrag is anders. In Nederland groeit het aandeel van de foodservice sneller, gedreven door een zekere 'conveniencecultuur': kant-en-klare maaltijden, fastfood en bezorging.

Bezorging is in Nederland uitgegroeid tot een heuse groeimotor in (ongeveer 16% van de foodserviceverkoop volgens Food Inspiration). Toch blijft het gewicht ervan veel bescheidener dan in België, waar het segment ongeveer 3% van de foodservicemarkt vertegenwoordigt.

De totale kosten voor levensonderhoud in België zijn hoger dan in Frankrijk of Nederland. Verschillende factoren verklaren deze hogere prijzen. Inflatie - niet alleen in België natuurlijk - en belastingen op arbeidskosten, die bijzonder hoog zijn in België, doen de kosten voor de restauranthouders toenemen en dwingen hen om deze door te berekenen in hun prijzen. De btw op schotels voor onmiddellijk verbruik bedraagt in België 12%, tegenover 10% in Frankrijk.

Wat de loonkosten per uur betreft, staat België in de top 3 van duurste landen, na Luxemburg en Denemarken.

Het fenomeen breidt uit, maar zonder de gevestigde orde om te gooien: Belgische consumenten geven nog steeds de voorkeur aan de ervaring van bediening aan tafel, terwijl hun Nederlandse buren meer focussen op gemak en snelheid.

In België blijft catering vooral een sociale en kwalitatieve ervaring, waar beleving, service en gezelligheid primeren op snelheid.

Naar een nieuw evenwicht?

Experts voorspellen voor de komende jaren een toename van de buitenshuisrestauratie, versterkt door de opkomst van nieuwe formules (coffee corners, grab & go, foodcourts) en de modernisering van de tankstations. En waar foodservice momenteel 30% van het totaal uitmaakt, zal dat aandeel waarschijnlijk snel groeien, zoals ook voorspeld door Food Inspirations in Nederland.

In de Verenigde Staten bedraagt deze verhouding al meer dan 50%, wat bewijst dat een structurele verandering mogelijk is. Als België dit traject volgt, kan de markt van de buitenshuisrestauratie een van de meest dynamische van het decennium worden.