Maaltijdbezorging met de fiets: een risicovol beroep voor 19.000 Belgische koeriers

© iStock

Maaltijdbezorging met de fiets is volgens de laatst beschikbare cijfers (2022) een baan voor 19.000 koeriers in 34 Belgische steden en gemeenten, maar vormt een groot gezondheidsrisico voor de betrokken medewerkers. De algoritmisch beheerde sector, met zijn moeilijke arbeidsomstandigheden en onzekere status, roept belangrijke vragen op over volksgezondheid en sociale bescherming.

Een bloeiende sector met zorgwekkende arbeidsomstandigheden

In België bestelde een kwart van de bevolking (ongeveer 3 miljoen mensen) al eens een maaltijd via platforms als Deliveroo of Uber Eats, wat neerkomt op een stijging van 65% sinds de pandemie. Niet minder dan 3.000 partnerrestaurants maken deel uit van de sector, voornamelijk in Brussel (1.300), gevolgd door Vlaanderen (1.050) en Wallonië (550). Achter dit commerciële succes gaat echter een zorgwekkende realiteit schuil: die van de bezorgers die onder constante algoritmische druk staan. Met een vast tarief van slechts € 4,42 netto per levering, werken sommige koeriers In Brussel wel 70-80 uur per week om tot een fatsoenlijk inkomen te komen.

Wat zijn de gevolgen? Gezondheidsproblemen bij de bezorgers. Op de korte termijn lopen bezorgers verwondingen op door verkeersongevallen en spier- en skeletaandoeningen als gevolg van een slechte ergonomie. Op middellange termijn duiken problemen op als stress, vermoeidheid en uitputting, verergerd door sociaal isolement. Op de lange termijn zien experts een verhoogd risico op slaapstoornissen en stofwisselings-, ademhalings- en hart- en vaatziekten. Deze risico's worden versterkt door de moeilijke omgevingsomstandigheden: stedelijke vervuiling, slecht weer en druk verkeer.

Een veranderende wettelijke status

In België werkt 85% van de bezorgers van Deliveroo en UberEats in Brussel onder het P2P-stelsel (deeleconomie). Dat statuut wordt almaar meer gecontesteerd, zoals blijkt uit de opmerkelijke beslissing van het Arbeidshof van Brussel in december 2023, dat stelt dat Deliveroo-koeriers als werknemers beschouwd moeten worden. Volgens een onderzoek van het Instituut Vias zegt minder dan de helft van de koeriers tevreden te zijn over de ondersteuning bij ziekte en de variabiliteit van hun inkomen.

De recente Europese Richtlijn (EU) 2024/2831 over platformwerk voert een vermoeden van loondienst in en nieuwe rechten. Als ze wordt omgezet in Belgisch recht zou ze op die manier de sector kunnen transformeren. Ondertussen pleit de federatie Comeos voor een specifiek wettelijk kader dat ‘langetermijnkoeriers’ toegang tot sociale voordelen zou verlenen zonder hen noodzakelijk te herkwalificeren als werknemers. De uitdaging is nu om een evenwicht te vinden tussen de flexibiliteit die sommige werknemers op prijs stellen en een adequate sociale bescherming tegen de aanzienlijke beroepsrisico's die dit beroep met zich meebrengt.